Chaos en paniek heersen in Afghanistan nu de taliban er de macht hebben overgenomen. In geen tijd wisten de islamitische strijders provincie na provincie in te nemen, en afgelopen weekend viel ook hoofdstad Kaboel in hun handen. Hoe oogt de toekomst van het nieuwe ‘Islamitisch Emiraat Afghanistan’? En wat heeft de bevolking te vrezen? Humo vroeg het aan Mohammad Naeem Wardak, topman en woordvoerder van de taliban.
HUMO Jullie hebben net de Afghaanse hoofdstad Kaboel ingenomen. Hebben jullie daarbij enig verzet ervaren?
MOHAMMAD NAEEM WARDAK «Geen enkele partij heeft zich tegen ons verzet tijdens de inname. Onze troepen waren genoodzaakt Kaboel in te treden, iets wat we in eerste instantie niet wilden. Ons plan was te wachten tot er een vreedzame oplossing was, maar jammer genoeg vernamen we dat er veiligheidsproblemen waren en dat de ambtenaren binnen militaire en veiligheidsadministraties gevlucht waren. Daarom moesten we wel meteen interveniëren. Onze leiding nam de snelle en efficiënte beslissing om troepen te sturen en zo de veiligheid van de bevolking te garanderen. Dat is vrijwel meteen gelukt, God zij dank.»
HUMO Hadden jullie verwacht dat jullie in staat zouden zijn om Kaboel in te nemen?
NAEEM WARDAK «Dat we zo snel controle konden verwerven over Kaboel, had níémand verwacht. Iedereen was verrast door onze snelle opmars. Ook dat de president (Ashraf Ghani vluchtte zondag naar buurland Tadzjikistan, red.) zomaar zou vluchten zonder een akkoord of regeling te treffen, had niemand zien aankomen.»
HUMO Hoe verklaart u dat jullie zo snel terrein konden winnen?
NAEEM WARDAK «Dat is een doodnormale zaak. De Afghanen waren de corrupte en mislukte administratie die door de bezetter werd opgelegd kotsbeu. Zelfs tijdens de aanwezigheid van de bezetter kreeg de regering geen voet aan de grond. Ze heeft ook niets gedaan voor de Afghaanse bevolking. Die blijft dat niet pikken, maar schaart zich achter het Islamitische Emiraat en de moedjahedien (islamitische vrijheidsstrijders, red.). De steun van de bevolking aan het Islamitische Emiraat is trouwens niet nieuw, die bestaat al twintig jaar. Die steun is nooit verdwenen – dat is nu wel voor iedereen duidelijk.
»Het feit dat de regering meteen is ingestort nadat de bezetter vertrokken is, bewijst ook dat ze in feite niets voorstelde. We zien hoe regeringssoldaten met twintig jaar dienst zich achter de moedjahedien scharen. Die soldaten beseffen maar al te goed dat de regering niets voor het volk en het land heeft gedaan. Ook zij weten dat humanitaire hulp die bedoeld was voor de bevolking bij enkelingen terechtkwam die het voor hun persoonlijke belangen gebruikten.
»Het regime vertegenwoordigde het volk niet, ook de bevolking is die mening toegedaan. De Afghanen verwelkomen het Islamitische Emiraat. In verschillende provincies viert men feest. Burgers verwelkomen de moedjahedien en vieren hun vrijheid, ze verbroederen.»
HUMO Wat was de bedoeling van jullie opmars?
NAEEM WARDAK «Afghanistan is ons land, wij zijn de kinderen van dit land. Elk volk heeft het recht op zelfbeschikking en zelfbestuur, ook de Afghanen. Het volk heeft het recht om het heft in eigen handen te nemen en het land weer op te eisen.»
HUMO En wat nu? Hoe zullen jullie over het land regeren?
NAEEM WARDAK «Onze toekomstplannen zullen binnen enkele dagen duidelijk worden. We verwachten dat prominente figuren uit Kaboel met ons zullen samenzitten om akkoorden te bereiken. Die gesprekken zullen veel ophelderen.»
HUMO U zei net dat de bevolking achter jullie staat. Hebt u een idee hoeveel procent van de bevolking jullie steunt?
NAEEM WARDAK «U kunt zelf zien dat die steun er wel degelijk is: de situatie op het terrein spreekt boekdelen.»
HUMO Toch maken velen zich zorgen om de toekomst van Afghanistan met de taliban aan de macht. Hoe zullen jullie het land besturen?
NAEEM WARDAK «Er is geen reden tot paniek. Wij hebben al verklaard dat Afghanistan niet zal gebruikt worden om de veiligheid in andere landen in het gedrang te brengen. We zullen er alles aan doen om van Afghanistan een vreedzaam land te maken. We willen geen problemen, met niemand. Er zijn momenteel geen problemen en die zullen er ook niet komen.»
HUMO Veel Afghanen zijn bang dat ze hun rechten en hun veiligheid zullen verliezen. Ze vrezen zelfs voor hun leven onder jullie bestuur.
NAEEM WARDAK «Het volk kent ons en wij kennen het volk. Daarom verwelkomen ze ons. Helaas spelen de media een kwalijke rol: ze verspreiden leugens en geruchten, waardoor de mensen een bepaald beeld van ons krijgen. Iedereen kan toch zien hoe we de mensen behandelen in de gebieden die al onder controle kwamen van het Islamitische Emiraat? Met liefde, respect en waardering. We horen van de mensen dat ze verbaasd waren toen ze zagen hoe wij ons gedragen. Het strookte niet met het beeld dat ze via de media van ons hadden.
»Iedereen die onder invloed kwam van die leugens, krijgt de kans om met eigen ogen te zien dat die niet kloppen, en om afstand te nemen van zijn vooroordelen. We maken aan iedereen duidelijk dat Afghanistan hun land en thuis is. Wie gevlucht is, roepen we op om terug te keren, hun veiligheid is gewaarborgd in het Islamitische Emiraat. De meeste Afghanen beseffen dat ook, maar jammer genoeg zijn er ook mensen die de leugens over ons geloven.»
HUMO Respecteren de taliban het internationaal humanitair recht?
NAEEM WARDAK «We respecteren de mensenrechten en het internationaal recht zolang die niet botsen met de heilige islamitische waarden, normen en geloofsleer. Wij hebben dus totaal geen problemen met vrouwenrechten, mensenrechten en de rechten van minderheden – die verzekeren we zelfs. De islam verplicht ons daartoe, al van lang voor er sprake was van een internationale gemeenschap. De islam garandeert ieders rechten. Jammer genoeg spelen de media ook hier een kwalijke rol door geruchten, leugens, beschuldigingen en onzin te verspreiden.»
HUMO Hoe staan jullie tegenover internationaal terrorisme van organisaties als Al Qaida en IS?
NAEEM WARDAK «Wij zullen niemand toestaan om ons grondgebied te gebruiken om de veiligheid in andere landen te hypothekeren. Wat terrorisme betreft, stellen we vast dat er geen alomvattende of eenduidige betekenis voor dat woord is. Iedereen gebruikt de term naar eigen goeddunken, naargelang hun politieke en andere belangen. Wij verzekeren dat we ons houden aan de islamitische voorschriften en niemands veiligheid in het gedrang zullen brengen.»
HUMO Met welke landen onderhouden jullie relaties op dit moment?
NAEEM WARDAK «Met onze buurlanden en met andere landen. Als er angst is, dan willen we in dialoog treden en problemen oplossen. Deze relaties zijn al in 2010 ontstaan.»
HUMO Lopen er op dit moment ook nog onderhandelingen met de Verenigde Staten en andere partijen?
NAEEM WARDAK «De onderhandelingen met de VS en andere partijen werden in 2020 beëindigd. Op 29 februari van dat jaar werd, na anderhalf jaar intensief onderhandelen, het Doha-akkoord getekend met de VS, met de terugtrekking van de buitenlandse troepen als gevolg. Wij hebben ons zo goed mogelijk aan dat akkoord gehouden, de andere kant jammer genoeg niet: zo werden niet alle gevangenen vrijgelaten, terwijl overeengekomen was dat dat binnen de drie maanden zou gebeuren.»
HUMO Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft al verklaard dat de internationale gemeenschap geen nieuwe Afghaanse regering zal erkennen als die de macht met geweld heeft overgenomen.
NAEEM WARDAK «Geweld? Welk geweld? De bevolking verwelkomt het Islamitische Emiraat gewoon. Is het überhaupt mogelijk om met geweld controle te verwerven over zoveel provincies? Laten we serieus blijven.
»Het geweld kwam vooral van de andere partij, die de steun had van de internationale gemeenschap en financiële, militaire en politieke hulp kreeg. Zij kregen tanks, vliegtuigen en andere gesofisticeerde wapens. Wij daarentegen beschikken over beperkte middelen die niet eens het vermelden waard zijn. Toch konden we de ene provincie na de andere innemen, wat nogmaals duidelijk aantoont dat de bevolking achter ons staat. Zonder die steun zouden we daar niets kunnen, met geweld gaat dat niet.»
HUMO Zijn jullie bang dat Afghanistan uiteindelijk geïsoleerd zal raken?
NAEEM WARDAK «Wij willen goede banden opbouwen met iedereen: met onze buurlanden én met de andere landen in de regio. In de toekomst willen we dat Afghanistan een onderdeel wordt van de internationale gemeenschap en er een effectieve rol in speelt. Wij zien geen reden voor een internationaal isolement.»
HUMO Wat is jullie boodschap voor de internationale gemeenschap?
NAEEM WARDAK «Wij streven naar vrede en veiligheid. Daarbij zijn goede betrekkingen met andere landen en volkeren essentieel. De internationale gemeenschap moet de Afghaanse bevolking hélpen, niet isoleren. Het geld dat al twintig jaar naar de Afghaanse bevolking werd gestuurd kwam niet bij hen terecht, maar bij corrupte mensen. Het Islamitische Emiraat belooft transparantie: in de toekomst zal steun bij de bevolking terechtkomen.»